Lan rừng
21:02
Quang
xuống xe rồi đi vào một cái nhà ở đầu phố để hỏi thăm đường đi Bản Lang và để
thuê ngựa. Người cho thuê ngựa hỏi:
-
Ông vào nhà ai trong đó?
-
Vào nhà ông Vi Văn Hòai. Ðường vào đấy có xa lắm
không?
-
Ðộ mười cây số thôi. Nhưng ông phải đi ngay kẻo trời tối mất. Ðể tôi lấy con
ngựa thật khỏe ông đi cho chóng. Ông vào trong ông Hoài, thì tôi không cần cho
người đi theo giắt ngựa về, khi nào ra, ông đem ngựa trả lại tôi cũng
được.
Rồi
người cho thuê ngựa chỉ tay về phía một con đường lên dốc, bảo
Quang:
-
Ông cứ đi theo con đường đó. Ðến một cái chùa đã đổ nát, thì ông rẽ sang bên tay
phải, rồi đi thẳng, khi nào đến một cái cầu gỗ là đến Bản
Lang.
Lên
hết chỗ dốc, Quang cho ngựa chạy phóng để kịp đến trước khi tối
trời.
***
Ði vài cây số gặp một cái chùa đổ nát, chàng theo lời
người cho thuê ngựa rẽ về bên tay phải, rồi lại cho ngựa phóng. Nhưng đi được ít
lâu, chàng có cái cảm tưởng là lạ rằng con đường đương đi theo không phải là
đường về Bản Lang, tuy chưa lần nào chàng về Bản Lang cả. Chàng tự cho mình nghĩ
thế là vô lý, rồi cứ cắm đầu quất ngựa.
Ði đã lâu lắm, đáng lẽ phải tới nơi rồi, mà vẫn chưa thấy
cây cầu gỗ. Chàng nhìn ra không thấy một cái nhà nào để có thể hỏi thăm được.
Chung quanh chỉ toàn rừng già: những cây cao vót, ngọn nghiêng ngả, rào rào
trước ngọn gió chiều vừa bắt đầu nổi lên. Chàng thấy rờn rợn, sợ hãi trước cảnh
non cao rừng cả, nhưng vẫn quất ngựa cho phóng nước đại, tiến lên.
Ðường thấy khó đi dần. Hai bên toàn một thứ cỏ cao, hoa
trắng như bạc, lá nhọn và sắc.Sương chiều dần dần tỏa xuống. Quang phải cho ngựa
đi từ từ, vì cách năm thước không nom thấy rõ đường.
 |
| Những cô gái bản vô tư tắm suối |
Bỗng
chàng ghì ngựa lại, lắng tai, mừng rỡ. Trong sương, chàng vừa nghe rõ tiếng
người, tiếng thanh thanh của một người con gái:
- Có ai
cưỡi ngựa trắng đi trên đường.
Quang
cất tiếng hỏi:
- Ai
đấy?
Thấy có
tiếng động ở sau lưng. Quang quay nhìn lại. Một người con gái Thổ vai gánh hai
cái giỏ, đi với một đứa bé con tiến đến phía chàng.
- Ðến
Bản Lang còn xa không, cô?
Quang
vừa nói vừa nhìn cô gái Thổ và để ý đến nước da trắng và đôi mắt đen của cô bé.
Chàng lấy làm lạ rằng cái sợ hãi lúc nãy đã biến đâu mất và tủi thẹn rằng mình
được yên tâm như thế là nhờ ở một cô con gái yếu ớt.
Quang
nhắc lại câu hỏi.
- Ðến
Bản Lang còn xa không, cô?
Người
con gái thản nhiên đáp:
- Ông đi
nhầm đường rồi.
Quang
buộc mồm kêu:
- Bây
giờ làm thế nào?
Chàng
toan quay ngựa thì cô gái Thổ như đoán được ý chàng, nói:
- Ông
không quay được nữa đâu.
- Nhưng
mà đêm nay có trăng.
- Có
trăng, nhưng nhiều sương không nom thấy rõ đường.
Thấy
Quang lưỡng lự, cô gái Thổ nói tiếp:
- Vả lại
ông phải đi qua một cái rừng có nhiều hổ.
Cô con
gái quay lại vẫy đứa em:
- Chúng
mình về đi thôi, kẻo ở nhà mong.
Quang
không muốn quay lại nữa, hỏi cô bé:
- Nhà cô
ở gần hay xa?
- Gần
đây.
- Tôi
muốn về nhà cô có được không?
Cô gái
Thổ vừa đi vừa nói:
- Ông cứ
về.
Quang
nhảy xuống ngựa, rồi yên lặng rẽ cỏ đi theo hai chị em cô Thổ.
Chàng
tưởng mình đi trong một thế giới huyền ảo vì chung quanh cũng chỉ có một màu
sương trắng mờ dưới ánh trăng.
Ði khỏi
mấy khóm cây, bỗng chàng nghe thấy một tiếng gì ở xa, ồn ào như tiếng họp
chợ.
- Tiếng
gì thế cô?
- Tiếng
thác. Thác Lình Hai ở gần nhà em.
***
Vì trời
không lạnh lắm, nên Quang bảo cô gái Thổ cho mượn cái chiếu để chàng nằm ngủ
ngoài sân sàn. Chàng vừa ăn cơm no, và uống ít rượu nên thấy trong người dễ
chịu, khoan khoái. Bữa cơm chỉ có một dĩa chả trứng và một bát canh măng mai,
nhưng chàng ăn rất ngon miệng; xưa nay chàng không thích rượu mà bữa cơm ấy
chàng cũng uống nổi hai chén, vì thứ rượu đó chàng thấy có một hương riêng phảng
phất như hương lan. Cha mẹ cô gái Thổ đối với chàng rất là ân cần. Chàng mừng
rằng lỡ đường lại gặp một gia đình tử tế như vậy, và nhất là được gặp một cô gái
Thổ xinh đẹp. Chàng mỉm cười, sung sướng, đánh diêm châm thuốc lá hút và đợi cô
gái Thổ mang chiếu ra để được nhìn lại nét mặt cô dưới bóng trăng. Trải chiếu
xong, chàng nằm một lát rồi ngủ thiếp đi.
Lúc
Quang sực thức dậy thì trăng đã lên cao, sương đã tan hết. Trời trong lắm, nên
những ngọn núi trông như ở sát ngay cạnh nhà, mấy giải rừng đen trên ngọn núi in
rõ nền trời đầy sao.
Nghe có
tiếng dệt vải sau nhà, Quang tìm đến chỗ dệt vải định xin nước uống và nhất là
để gặp mặt cô gái Thổ, vì chàng chắc rằng chính cô đương ngồi dệt
vải.
Cô gái
Thổ ngừng thoi, mỉm cười, nhìn Quang hỏi:
- Ông
chưa đi ngủ?
Quang
hỏi lại:
- Thế cô
chưa đi ngủ?
- Em còn
dệt vải.
- Còn
tôi thì khát nước, nên không ngủ được.
Cô gái
Thổ lại cúi xuống bắt đầu dệt.
- Ông ra
suối mà uống.
- Tôi sợ
lắm, sợ hổ ăn thịt.
Cô gái
Thổ bật cười. Quang thấy hết cả ngượng nghịu, chàng tiến lại đứng sát bên khung
dệt, hỏi:
- Tên cô
là gì?
- Tên em
là Sao.
Quang
mỉm cười nói:
- Thảo
nào mà cô ta đẹp như sao trên trời.
Cô Sao
ngây thơ đáp:
- Em
chẳng đẹp.
Nhưng
câu đó cô ta nói bằng một thứ giọng cố làm ra nũng nịu, và vừa nói vừa đưa mắt
nhìn Quang một cách tinh nghịch.
Bỗng
Quang thấy thoảng qua một cơn gió thơm ngát mùi hoa, và ngay lúc đó Quang nhận
thấy nét mặt cô gái Thổ tươi lên bội phần. Nàng nói:
- Nửa
đêm rồi.
Quang
lấy đồng hồ xem thì kim chỉ đúng mười hai giờ. Chàng ngạc nhiên
hỏi:
- Sao cô
biết đúng thế?
- Vì hoa
lan nở. Ông không ngửi thấy mùi thơm à?
- Có,
nhưng mà lan gì vậy?
- Hoa
lan rừng, nở đúng nửa đêm.
Cô Sao
đặt thoi xuống, rồi nhìn thẳng vào mắt Quang, nói:
- Ông có
đi chơi rừng không... đi xem lan nở, và nhân tiện em đưa ông ra suối uống
nước.
Quang
thấy một cô con gái rủ mình đi chơi rừng đêm, lấy làm ngạc nhiên vô cùng, song
chàng nghĩ rằng người đường rừng có tính tự nhiên, chất phác, nên sự đó, họ cho
là thường chăng.
Quang để
cô Thổ đi trước mình một ít. Qua mấy thuở ruộng ngô non, hai người đến một cái
khe suối, nước chảy lấp lánh như bạc sau những ngọn cỏ đen.
Quang
hỏi:
- Nước
này uống có sợ sốt rét không cô?
- Không
sao. Ngày nào em cũng uống. Anh trông người em tươi tắn thế này thì đủ
biết.
Quang
bạo dạn tiến lên trước rồi quay lại cúi vào nhìn tận mặt cô Thổ, mỉm cười nói
đùa:
- Thử
xem mặt cô Sao có tươi tắn thật không nào.
Chàng
đứng lặng nhìn không chớp mắt: màu da cô Thổ dưới bóng trăng, chàng trông trắng
mát như màu một cành hoa phong lan và đôi mắt đen phảng phất như hai chấm đen
trên cánh hoa. Bỗng Quang thấy một thứ hương thơm thoảng qua, cũng một thứ hương
thơm như ban nãy.
Cô Sao
nói:
- Ở bờ
suối đây có một cây lan. Cây này ít khi có hoa lắm. Nếu có thì chỉ nở một cái
hoa là cùng. Ông muốn xem?
Quang
lấy làm lạ: chàng vừa ví mặt cô Thổ với hoa lan thì cô ấy đột nhiên nói đến hoa
lan như là đã đọc được ý nghĩ của chàng.
Nhìn
theo phía ngón tay trỏ của cô Thổ, Quang thấy một bông hoa trắng na ná như một
bông huệ to, nhưng hai cánh phía trên có hai chấm đen như mực. Thật là một thứ
hoa lạ, chàng chưa thấy bao giờ.
Quang
tiến lên toan ngắt, thì cô gái Thổ vẻ mặt sợ hãi giơ hai tây giữ lấy tay
Quang:
- Em xin
ông. Chỉ có mỗi cây này gần nhà, em quý lắm. Chốc nữa vào rừng vô số, ông tha hồ
bẻ... Ông uống nước, rồi ta đi.
Quang
cúi rạp xuống mặt suối uống nước và tưởng mình lúc đó như một con hổ đương uống
bóng trăng.
Lúc
ngửng lên, chàng để ý đến một vật gì trăng trắng ở giữa dòng suối. Nhìn kỹ thì
là một hòn đá. Hòn đá ấy, kỳ dị thay, Quang thấy phảng phất giống hình một cái
vai của một người con gái trắng trẻo nằm dưới làn nước .Chàng lại thấy hòn đá ấy
như có "vẻ sống" nữa. Chàng bảo cô gái Thổ:
- Trông
hòn đá như vai người con gái, cô Sao ạ.
Cô Thổ
cười bảo đùa Quang:
- Sao
ông không đánh thức cô ta dậy để cùng vào rừng chơi... Nhưng mà cô ta còn mải
tắm, chúng mình đi thôi.
Chữ
"chúng mình" Quang thấy cô Thổ nói một cách thân mật, âu yếm. Lúc đó chàng cũng
bắt đầu coi cô Thổ như một người tình nhân quen biết đã từ lâu. Chàng nắm lấy
tay cô Thổ, nói:
- Chúng
mình cùng nhẩy qua suối, nào.
Lúc qua
bên kia bờ suối, Quang hỏi cô bạn:
- Sao
tay em lạnh thế em?
- Lúc
nãy em vừa rửa tay ở nước suối.
Quang
không để ý nên không biết là cô Thổ vừa nói dối chàng.
Hai
người đi qua một bãi cỏ, rồi vào một cái rừng thưa. Bông cành cây in trên đất,
trên áo hai người lại càng tăng vẻ sáng của đêm trăng. Cô Thổ
nói:
- Qua
một cái rừng nữa thì đến chỗ lan nở.
 |
| Cây này ít khi có hoa lắm. Nếu có thì chỉ nở một cái hoa là cùng. |
Hai
người đi vào bóng tối đen của rừng già. Quang có cái cảm tưởng như người vừa ở
ngoài nắng vào trong rợp, chàng hơi sợ, nắm chặt lấy tay cô
Thổ.
Ði khỏi
một cái dốc, chàng thấy hiện ra ở trước mặt một mảng trắng xóa dưới bóng
trăng.
- Rừng
lan.
Cô Sao
mừng rỡ vừa nói vừa kéo tay Quang chạy vào trong đám hoa. Hương thơm ngát, Quang
thấy đầu óc choáng váng: chàng mơ màng thấy cô Thổ kéo mình ngồi xuống giữa rừng
lan. Chàng lắc đầu dụi mắt để cố nhìn cho rõ, nhưng không thể được. Trong lúc
bàng hoàng, chàng thấy hình như tất cả những bông hoa trong rừng đều ngả cả về
phía chàng, những bông hoa mềm và mát rung rinh bên mát chàng như mơn man ve
vuốt...
...Lúc
chàng mở mắt ra chàng thấy mình nằm ở trên bãi cỏ, chung quanh chỗ nằm, những
bông hoa đều ngả dẹp xuống đất. Chàng thấy có bóng đen che khuất ánh trăng, liền
quay đầu nhìn lại: cô Thổ đứng bên cạnh chàng, tay cầm bó lá to, mỉm
cười:
- Sao
ông ngủ say thế. Em đánh thức mãi, ông mới tỉnh.
Quang
ngạc nhiên:
- Tôi
vừa ngủ? Thế mà tôi không biết đấy.
Ngẫm
nghĩ một lát, chàng nói tiếp:
- Có lẽ
không phải tôi ngủ đâu, vì say hương lan thiếp đi một lúc đấy.
Quang
nhìn cô Thổ một lúc rồi trong lòng sinh ra một mối nghi ngờ: hay cô con gái này
"không phải là người".Chàng vừa sợ vừa hỏi:
- Sao
đầu tóc cô rối bời thế?
- Vì em
phải chui qua bụi rậm để bẻ trộm ngô.
Cô Thổ
vứt xuống bên cạnh Quang một bó ngô.
- Ông có
diêm không để nướng ngô ăn?
- Không,
tôi không mang diêm theo.
- Thế
thì đi về đi, ông đi về nhà ăn ngô, em đói lắm.
Nghe
tiếng cô Thổ nói, và trông điệu bộ, Quang lại thấy hết cả nghi ngờ .Lạ nhất là
đêm khuya ở giữa rừng có một mình mình với một cô con gái yếu ớt mà chàng không
thấy có cái ham muốn của một người con trai khi gần người con gái. Chàng lại có
cái cảm tưởng mà chàng cho là vô lý là người con gái ấy đã thuộc về chàng
rồi.
Cô Thổ
bảo Quang:
- Bây
giờ ông muốn hái hoa thì tha hồ hái. Em không cấm nữa đâu.
Quang
đứng dậy thấy trong người mỏi mệt lạ thường. Chàng không thiết hái hoa nữa;
chàng chỉ muốn về ngay vì không chịu nổi hương lan thơm một cách hắc
quá.
- Về đi,
cô Sao.
***
Sáng hôm
sau thức dậy, Quang nhìn phong cảnh chung quanh không thấy có vẻ huyền ảo như
đêm qua nữa. Cô Thổ bưng ra một bát cháo nóng mời chàng một cách thân
mật:
- Ông
xơi cháo.
Quang
đăm đăm nhìn cô Thổ. Dưới ánh sáng mặt trời, chàng thấy cô Thổ có cái vẻ đẹp
hồng hào của một người con gái khỏe mạnh.
Ăn cháo
xong, Quang xin đi một cách vội vàng. Chàng chỉ mong đến nhà ông Di Văn Hoài thu
xếp cho chóng xong công việc, khi về chàng sẽ rẽ qua đây.
Quang
nhìn cô Thổ:
- Ðến
mai xong công việc, đi qua đây tôi sẽ rẽ vào thăm cô.
Cô Thổ
gật:
- Ðể em
tiễn ông ra khỏi rừng, sợ ông lạc đường.
Quang
dắt ngựa đi theo cô Thổ. Ði qua một cái suối, Quang hỏi:
- Hòn đá
trắng đêm qua đâu mất rồi.
Cô Thổ
đáp:
- Ở về
phía sau nhà em cơ. Rừng lan cũng ở về phía ấy.
Bỗng
Quang thấy trước mặt sương dày đặc như khói. Cô Thổ bảo:
- Ðây là
khe núi, sáng nào cũng có sương. Phải quen đường mới đi qua được... Vì thế em
mới tiễn ông ra tận đây.
Ra khỏi
chỗ sương, Quang nhẩy lên ngựa từ biệt cô Thổ.
Ngựa đi
được mươi bước. Quang quay đầu nhìn lại vẫn thấy cô Thổ đứng trong sương mù nhìn
theo. Quang giơ tay nói to:
- Ðến
mai...
Lúc lên
tới đường cái, Quang để ý đến hai cây trò lên cao vút như hai cái cột quét vôi
trắng.
***
Hôm
trước, Quang đã lầm đường vì người cho thuê ngựa quên không nói rõ cho chàng
biết rằng: dọc đường, trước khi đi cái chùa đổ, có một cái miếu cũng đổ
nát.
Quang
mới đến cái miếu đã rẽ về bên tay phải. Chàng không trách gì người cho thuê
ngựa, vì sự lầm đường ấy đã cho chàng biết được cảnh thú vị.
Chiều
hôm sau ở nhà ông Hoài ra, chàng cho ngựa phóng hết sức mau, vì chàng nóng lòng
được gặp mặt cô Thổ. Ðến cái miếu đổ nát, chàng rẽ tay trái, rồi cứ đi mãi vào
trong. Gặp hai cây trò, chàng cho ngựa đi rẽ xuống. Chàng lần theo vết cũ, rẽ cỏ
đi được ít lâu thì đến cái thung lũng có nhà cô Thổ. Chàng cho ngựa nhảy qua cái
suối hôm nọ, nhưng lúc ngửng lên nhìn thì bỗng chàng biến sắc mặt, nắm chặt lấy
dây cương, mắt mở to nhìn thẳng về phía trước: ở chỗ đất mà chàng chắc là có cái
nhà của cô Thổ, "thì không có cái nhà nào cả". Ðấy chỉ là một bãi
cỏ.
Chàng
nghĩ mình lầm đường và cho rằng tại cảnh đường rừng phần nhiều hay giống nhau.
Chàng tiến ngựa lên trên bãi cỏ không thấy một dấu vết gì có thể chứng rằng ở
chỗ ấy mới hôm qua đây còn có người ở, còn có nhà cửa.
Chàng
lắng tai nghe: xa xa có tiếng thác chảy. Chàng lẩm bẩm:
- Rõ
tiếng thác Lình Hai!
Chàng
cho ngựa xuống và đi theo men dòng suối. Bỗng chàng ghì cương lại: sau đám cỏ
chàng trông thoáng thấy một vật trăng trắng. Chàng nhẩy xuống ngựa đến gần xem
thì đó là một hòn đá trắng; chàng kinh ngạc thấy hòn đá đó trông phảng phất
giống hòn đá gần nhà cô Thổ, nghĩa là cũng giống hình như một cái vai của người
con gái trắng trẻo nằm dưới làn nước.
Quang
lúc đó tưởng mình đang mê ngủ. Chàng muốn định thần trí lại để cố nghĩ cho hiểu
sự lạ lùng ấy, nhưng không thể được. Hòn đá chàng thấy như có vẻ sống và dưới
ánh sáng mặt trời chàng trông rõ một tia đỏ chạy ngang hòn đá như một tia
máu.
Chàng
cúi xuống giơ hai tay múc nước để rửa mặt cho tỉnh. Nước suối lạnh làm chàng
rùng cả mình mẩy. Bỗng chàng thấy - rõ ràng chàng thấy - bên cạnh bóng mặt chàng
in xuống đáy nước có bóng một người khác nữa, mặt một người con gái Thổ chàng
trông phảng phất giống cô Sao.
Chàng
rợn người, đứng thẳng lên, nhìn quay lại thì không có ai cả. Chỉ có con ngựa của
chàng đứng sau đang rứt cỏ ăn. Thoáng thấy hương lan, chàng nhìn quanh quẩn. Lúc
ngửng lên, chàng thấy ở ngay trên đầu có một bông lan, hoa trắng nuột, cánh điểm
hai chấm đen... bông lan rừng.
Quang
toan giơ tay hái bông hoa, nhưng có một nỗi sợ vô cớ làm ngừng tay chàng lại.
Văng vẳng bên tai chàng tưởng như nghe thấy tiếng cô Sao nói với chàng đêm hôm
trước.
- Em xin
ông, chỉ có mỗi một cây này gần nhà, em quý lắm.
Lúc ra
đến ngoài đường cái, Quang đợi mãi mới gặp được một người Thổ kiếm củi đi qua.
Chàng gọi lại hỏi:
- Ở
trong kia có nhà ai ở không?
Người
Thổ đáp:
- Quanh
đây không có nhà ai cả. Ai dám ở đây. Nhiều hổ lắm.
Quang
bảo người Thổ lắng tai nghe tiếng thác, rồi hỏi:
- Có
phải thác Lình Hai không?
Người
Thổ ngạc nhiên không hiểu:
- Thác
Lình Hai? Lình Hai... Không phải, đấy là thác Na Pang. "Ở khắp châu này không có
thác Lình Hai".
***
Mấy hôm
sau, người cho thuê ngựa thấy Quang sáng nào cũng đến thuê ngựa, rồi cứ chiều
tối mới đem ngựa về trả.
Bẵng đi
mấy tháng, người cho thuê ngựa lại thấy Quang đến, nhưng lần này chiều không
thấy đem ngựa về. Ngày hôm sau cũng không thấy bóng ông khách thuê ngựa đâu. Nửa
đêm nghe tiếng động ở cửa, người cho thuê ngựa đem đèn ra soi thì thấy con ngựa
của mình đứng bên giậu, hục hặc tìm lối vào.
Trên
lưng ngựa, yên còn đóng nguyên mà người thuê không thấy đâu cả.
Nhất
Linh
Trích
trong truyện ngắn "Hai buổi chiều vàng", Nhà xuất bản Đời Nay, Hà Nội,
1937